Suy dinh dưỡng là tình trạng thiếu hụt các dưỡng chất cần thiết, gây ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ. Khi suy dinh dưỡng kéo dài, có thể để lại những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ. Các tác hại của suy dinh dưỡng bao gồm sự suy giảm của hệ miễn dịch, sự kém phát triển của trí não, khả năng học tập, tiếp thu thông tin và khả năng giao tiếp xã hội,…
1. Nguyên nhân và biểu hiện của suy dinh dưỡng
Suy dinh dưỡng là một vấn đề sức khỏe phổ biến ở trẻ nhỏ. Tình trạng này xảy ra khi chế độ ăn uống không cung cấp đủ chất dinh dưỡng hoặc khi cơ thể gặp khó khăn trong việc hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn. Bên cạnh đó, còn có một số nguyên nhân khác như:
- Trẻ không được bú sữa mẹ đầy đủ hoặc bắt đầu ăn dặm quá sớm hoặc quá muộn.
- Chế độ ăn uống thiếu đa dạng hoặc không phù hợp với khẩu vị của trẻ.
- Trẻ thường xuyên mắc các bệnh lý nhiễm trùng như viêm phổi, tiêu chảy, giun sán,… và điều trị bằng thuốc diệt khuẩn. Điều này ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của trẻ, làm giảm quá trình tiêu hóa thức ăn, gây kém hấp thu và biếng ăn.
- Vấn đề tâm lý cũng có thể góp phần vào suy dinh dưỡng khi gia đình áp đặt áp lực quá lớn về việc ăn uống, làm trẻ phát sinh lo lắng và sợ hãi khi ăn. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến trẻ trở nên chán ăn và suy dinh dưỡng.
Biểu hiện của suy dinh dưỡng ở trẻ có thể biểu hiện qua việc cân nặng không tăng trong 3 tháng liên tiếp so với mức dự kiến. Trẻ thể hiện sự thay đổi trong hành vi, như ít vui chơi, ít linh hoạt, thường xuyên quấy khóc, phát triển chậm hơn so với trẻ cùng lứa tuổi. Cơ thể trẻ trở nên mềm nhão ở các vùng cơ và bụng dần phình to.
Đặc biệt, khi trẻ bị suy dinh dưỡng, dấu hiệu rõ ràng nhất là trẻ phát triển vận động chậm, ví dụ như chậm biết lăn, bò, ngồi và đứng. Hiện nay, tình trạng biếng ăn kéo dài ở trẻ rất phổ biến. Nếu cân nặng của trẻ không tăng trong vòng 3 tháng liên tiếp hoặc có những biểu hiện trên, việc đưa trẻ đi khám dinh dưỡng là cần thiết.
2. Hậu quả của suy dinh dưỡng ở trẻ em
Suy dinh dưỡng không chỉ ảnh hưởng đến thể chất mà còn đối ảnh hưởng lớn tới sức khỏe tinh thần, khả năng học hỏi và giao tiếp của trẻ. Trẻ bị suy dinh dưỡng thường dễ mắc các bệnh nhiễm trùng về đường ruột và hô hấp, do sự thiếu hụt dưỡng chất làm suy yếu hệ miễn dịch.
Suy dinh dưỡng gây suy giảm phát triển ở tất cả các cơ quan cũng như hệ cơ xương khớp, ảnh hưởng trực tiếp đến chiều cao, cân nặng và hình thể của trẻ. Ngoài ra, hậu quả của suy dinh dưỡng ở trẻ em bao gồm sự giảm phát triển trí não, trẻ thường chậm chạp hơn so với lứa tuổi, khả năng tiếp thu, học hỏi, và khi trưởng thành, khả năng giao tiếp xã hội giảm sút cũng như khả năng thực hiện công việc.
3. Ngăn ngừa suy dinh dưỡng ở trẻ em
Có một số biện pháp ngăn ngừa suy dinh dưỡng ở trẻ như sau:
- Bú mẹ ngay sau khi sinh và tiếp tục cho bé bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, sau đó tiếp tục cho bé bú ít nhất 18 – 24 tháng tuổi. Nếu không có đủ sữa mẹ, cần sử dụng sữa công thức thay thế phù hợp.
- Đảm bảo cung cấp chế độ dinh dưỡng hợp lý để trẻ tăng cân khỏe mạnh: bắt đầu cho trẻ ăn dặm khi bé 6 tháng tuổi và thực đơn cần bao gồm đủ 4 nhóm thực phẩm chính như tinh bột, đường, đạm, béo, vitamin và khoáng chất. Lựa chọn thực phẩm tươi, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và tránh các thực phẩm chế biến sẵn, nấu chín kỹ để phòng tránh bệnh đường ruột như tiêu chảy, giun sán.
- Theo dõi chiều cao và cân nặng hàng tháng để phát hiện sớm tình trạng suy dinh dưỡng và ngăn ngừa các nguy cơ bệnh tật.
- Tránh lạm dụng kháng sinh khi điều trị bệnh cho trẻ nhỏ. Dùng kháng sinh đúng liều lượng và thời gian theo chỉ định của bác sĩ.
- Chăm sóc dinh dưỡng đúng cách trong thời gian trẻ bị bệnh và sau khi hồi phục để tái tạo dinh dưỡng cho trẻ.
- Tiêm chủng đầy đủ vắc xin và tẩy giun định kỳ.
Tóm lại, suy dinh dưỡng là tình trạng thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết, ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ. Hậu quả của suy dinh dưỡng thường nghiêm trọng đối với sức khỏe của trẻ, bao gồm suy giảm hệ miễn dịch, giảm phát triển trí não, khả năng học hỏi, tiếp thu thông tin và khả năng giao tiếp xã hội.
Vì vậy, cha mẹ cần thực hiện chế độ chăm sóc trẻ hợp lý từ khi còn trong bụng mẹ, đồng thời theo dõi cân nặng và chiều cao của trẻ thông qua biểu đồ tăng trưởng. Nếu phát hiện bất kỳ điều gì bất thường hoặc trẻ có biểu hiện chán ăn kéo dài, cần đưa trẻ đến trung tâm y tế để được đánh giá và tư vấn chế độ dinh dưỡng phù hợp.
.